วิธีการสอนโดยใช้สถานการณ์จำลองและเกม (Simulation
and Game)
การสอนแบบเกมจำลองสถานการณ์ (Simulation Gaming)
เป็นวิธีสอนที่พัฒนามาจากการแสดงบทบาทสมมติ การเล่นเกม และการจำลองสถานการณ์ เกมจำลองสถานการณ์ คือ
วิธีสอนที่ผู้สอนนำเอาสถานการณ์จริงมาจำลองไว้ในห้องเรียนพยายามให้มีสภาพเหมือนจริงมากที่สุด
และกำหนดกติกา กฎ หรือเงื่อนไขสำหรับเกมนั้น แล้วแบ่งผู้เรียนออกเป็นกลุ่มๆ
เข้าไปแข่งขันหรือเล่นในสถานการณ์จำลองนั้น
ผู้เรียนจะต้องเผชิญกับปัญหาและต้องแข่งขันกับฝ่ายตรงข้ามจึงต้องมีการตัดสินใจของกลุ่ม เพื่อมุ่งเอาชนะกัน
ผู้เรียนจะต้องเผชิญกับปัญหาและต้องแข่งขันกับฝ่ายตรงข้ามจึงต้องมีการตัดสินใจของกลุ่ม เพื่อมุ่งเอาชนะกัน
Simulation Model (Joyce, Well and Showers, 1994)
รูปแบบนี้ประยุกต์หลักการของคอมพิวเตอร์ (Cybernatic ) ที่สร้างสภาพการณ์ได้หลายรูปแบบ
เมื่อเงื่อนไขต่าง ๆ
เปลี่ยนไปแม้เพียงเล็กน้อยเพื่อช่วยให้ผู้เรียนพัฒนาทักษะและความรู้ด้วยการตรวจสอบผล/สิ่งที่ตามมาจากการกระทำของเขา
ฉะนั้น สิ่งที่ผู้เรียนจะได้ฝึกฝน คือ
ทักษะการตัดสินใจเนื่องจากได้ทดลองเลือกสิ่งที่จะทำได้ด้วยตนเองและรับรู้ได้ทันทีว่าผลและผลกระทบจากการตัดสินใจนั้นคืออะไร
ตัวอย่างที่ชัดเจนที่สุด คือ เกมคอมพิวเตอร์ online ใหม่ๆ
หรือรุ่นเก๋าอย่าง SimCity โดยมากจะใช้ในการสอนทักษะที่พลาดนิดเดียวอาจถึงแก่ชีวิตหรืออุปกรณ์ที่จะใช้มีราคาสูงมาก
เช่น การขับเครื่องบิน ยานอวกาศ ฯลฯ
ลักษณะสำคัญ
การสอนโดยใช้สถานการณ์จำลองเป็นการจัดสภาพแวดล้อมเลียนแบบของจริงหรือให้ใกล้เคียงกับสภาพของจริง
แล้วให้ผู้เรียนได้เข้าไปอยู่ในสถานการณ์นั้นจริงๆ เพื่อฝึกแก้ปัญหาและการตัดสินใจ
วัตถุประสงค์
1) เพื่อให้ผู้เรียนได้เรียนรู้การแก้ปัญหาในสถานการณ์ใกล้เคียงของจริงมากที่สุด
2) เพื่อให้ผู้เรียนได้เข้าใจว่าในสถานการณ์จริง
ๆ นั้นเป็นอย่างไร และเข้าใจในสถานการณ์เหล่านั้นหากเกิดขึ้นในชีวิตจริง
จำนวนผู้เรียน
การสอนโดยใช้สถานการณ์จำลองนั้นจะใช้กับผู้เรียนจำนวนเท่าใดก็ได้
ตามสถานการณ์หรือเหตุการณ์ที่กำหนดขึ้น
ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับจุดมุ่งหมายของบทเรียนและเวลาที่มีอยู่
ซึ่งถ้าผู้เรียนมีมากก็ควรจะกำหนดว่านักเรียนกลุ่มใดจะเป็นผู้เข้าสู่สถานการณ์จำลอง
กลุ่มที่เหลือก็เป็นผู้สังเกตการณ์และผู้ดู
ลักษณะห้องเรียน
การสอนโดยสถานการณ์จำลองจะแตกต่างจากบทบาทสมมุติ เพราะบทบาทสมมุติเป็นเพียงบทบาทของ
ผู้แสดง แต่สถานการณ์จำลองต้องมีบรรยากาศและสภาพแวดล้อมเหมือนของจริงมากที่สุดดังนั้นอาจจะต้องสร้างสถานการณ์
เหตุการณ์ สถานที่และจำลองให้ใกล้เคียงของจริง อาจจะต้องดัดแปลงห้องเรียนให้เป็นสถานการณ์ที่ต้องการ
ลักษณะเนื้อหา
การสอนแบบสถานการณ์จำลอง
สามารถใช้จัดกิจกรรมได้ทุกวิชา เช่น สังคมศึกษา ภาษาไทย ภาษาอังกฤษ หรือประสบการณ์ในวิชาวิทยาศาสตร์ แม้แต่วิชาคณิตศาสตร์ ทั้งนี้อยู่ที่การวางแผนและการออกแบบของผู้สอน
ขั้นตอนการใช้สถานการณ์จำลองในการสอน
เริ่มจาก
1. การปฐมนิเทศ
1.1 นำเสนอภาพรวมทั้งหมดของสถานการณ์จำลอง
และความคิดรวบยอดที่จะศึกษา
1.2
อธิบายสถานการณ์จำลองและวิธีเล่นโดยรวม ผลลัพธ์ที่จะได้
2. ให้ความรู้แก่ผู้ที่มีส่วนเกี่ยวข้อง
2.1 อธิบายเงื่อนไขต่าง ๆ (กฎ
บทบาท กระบวนการ การให้คะแนน การตัดสินใจแต่ละชนิด เป้าหมาย)
2.2 กำหนดบทบาทให้แต่ละคน
2.3 ทดลองเล่นสั้น ๆ
3. ระหว่างเล่น
3.1
ผู้ดำเนินการสอนเป็นผู้นำเกมและคอยดูอยู่ห่าง ๆ
3.2
ให้ผลป้อนกลับระหว่างเล่นเป็นระยะ ๆ
บอกว่าเป็นอย่างไรและชี้ผลกระทบของการตัดสินใจที่เกิดขึ้น
3.3
อธิบายความคิด/ความเข้าใจที่คลาดเคลื่อน
3.4 เล่นต่อจนกว่าจะจบ
4. สรุปผลร่วมกัน
4.1 สรุปเหตุการณ์ที่เกิดขึ้น
การรับรู้และเรียนรู้ของแต่ละคน
4.2 บอกความยากลำบาก
ปัญหาอุปสรรคที่เกิดขึ้นและสิ่งที่ผู้เรียนแต่ละคนหยั่งรู้
4.3
วิเคราะห์กระบวนการทั้งหมด
4.4
เปรียบเทียบกิจกรรมในโลกจำลองและโลกจริง
5. ประเมินและวางแผนปรับปรุง
ออกแบบสถานการณ์จำลองใหม่
บทบาทผู้สอน
1)
เป็นผู้เตรียมการสอนสถานการณ์จำลอง
โดยสร้างขึ้นให้สอดคล้องกับวัตถุประสงค์ของบทเรียน
หรือผู้สอนอาจจะ
พาผู้เรียนไปในสถานการณ์จำลองแท้ก็ได้
2)
ผู้สอนกับผู้เรียนอาจจะร่วมกันกำหนดสถานการณ์ที่เกิดขึ้น โดยการพูดคุย
ผู้สอนกับผู้เรียนอาจจะร่วมกันกำหนด
ซักถาม อภิปราย
3) ผู้สอนกำหนดขั้นตอนและบทบาทของผู้แสดงทั้งหมด
และอาจจะต้องซักซ้อม ทำความเข้าใจกับผู้แสดงก่อนการสร้าง
สถานการณ์จำลอง
บทบาทผู้เรียน
1) ผู้เรียนอาจจะร่วมกับผู้สอนเป็นผู้กำหนดสถานการณ์จำลองและกำหนดบทบาทของผู้เรียนแต่ละคน
2) ร่วมกันสร้างและแสดงบทบาทในสถานการณ์จำลองนั้น
3) ผู้เรียนเป็นผู้วิเคราะห์สถานการณ์จำลอง
สรุปข้อคิดและสิ่งที่ได้จากสถานการณ์จำลองนั้น
ข้อดีและข้อจำกัด
ข้อดี
1)
เป็นกระบวนการที่ทำให้ผู้เรียนได้เรียนรู้สถานการณ์จริง ๆ ได้มากที่สุด
2)
เป็นการสอนที่เปิดโอกาสให้ผู้เรียนมีส่วนร่วมและได้กระทำ รวมทั้งได้รับประสบการณ์ที่หลากหลายด้วย
3)
ทำให้ผู้เรียนได้ใช้ทักษะหลาย ๆ ทางและทำงานร่วมกันผู้อื่นได้
4)
สร้างบรรยากาศสนุกสนาน ทำให้ผู้เรียนเพลิดเพลิน
ข้อจำกัด
1)
การสอนโดยใช้สถานการณ์จำลองจะต้องเตรียมการเป็นอย่างดี หากขาดการเตรียมการจะทำให้กิจกรรม
มีอุปสรรค
2)
บางครั้งการสอนโดยใช้สถานการณ์จำลองต้องใช้เวลามาก
3)
ผู้สอนต้องมีประสบการณ์ในสถานการณ์จำลองนั้นมาก เพราะหากผู้สอนขาดประสบการณ์
เมื่อเกิดปัญหาขึ้นจะ
ไม่สามารถแก้ปัญหาได้หรือจะได้ผลไม่ตรงกับวัตถุประสงค์ที่กำหนด
4)
การสอนโดยใช้สถานการณ์จำลอง จะต้องได้รับความร่วมมือจากผู้เรียน หากผู้เรียนไม่ร่วมมือก็จะทำให้กิจกรรม
ติดขัดไม่บรรลุผลตามที่วางไว้
แหล่งข้อมูลอ้างอิง
www.sahavicha.com
เชื่อมโยงแหล่งเรียนรู้ Simulation Gaming